Η επιστημονική φαντασίa (Science fiction) στην υπηρεσία της διδακτικής των Φυσικών Επιστημών

Μπορεί η επιστημονική φαντασία να υποστηρίξει τη διδακτική των Φυσικών Επιστημών;
Αν ναι, με ποιους τρόπους; Υπάρχουν πλεονεκτήματα, μειονεκτήματα και περιορισμοί στην αξιοποίησή της; Υπάρχουν σημεία που πρέπει να προσέξουμε προκειμένου να έχουμε θετικό αποτέλεσμα και όχι αποκλίσεις από τον πραγματικό, επιστημονικά εξηγήσιμο κόσμο;


Στην ευρωπαϊκή κοινότητα Scientix , σχετική με τη διδασκαλία των ΦΕ, προτείνεται και συζητάται η αξιοποίηση της ΕΦ μέσα από δύο fora συζητήσεων. Μπορείτε να τα παρακολουθήσετε εδώ.


Προτείνω λοιπόν τη συλλογή παραδειγμάτων συνοδευόμενα από πρόταση διδακτικής αξιοποίησης και το σχετικό διδακτικό υλικό. Η πρόταση διδακτικής αξιοποίησης καλό είναι να συνοδεύεται από συζήτηση, ιδίως όσο αφορά τις δυνατότητες και τους περιορισμούς.

Ως προς τον τρόπο προσέγγισης μπορεί το υλικό να είναι:

1. Γραπτό - ακουστικό, δηλαδή μη οπτικό, συνεπώς μιλάμε για αφήγηση, σιωπηλή ανάγνωση, ακρόαση audio book κλπ. Η αφήγηση ως μέσο διδασκαλίας έχει πολλά οφέλη αλλά και ειδικούς περιορισμούς.
2. Οπτικοακουστικό, για παράδειγμα απόσπασμα από ταινία, αφίσα, θεατρική παράσταση.
3. Κάποιο αντικείμενο που σχετίζεται με την ΕΦ άμεσα ή έμμεσα (object-based learning)
4. ...

Τα παραπάνω μπορεί να συνδυάζονται μεταξύ τους αλλά και με εκπαιδευτικό υλικό από τον πραγματικό κόσμο, για παράδειγμα μια ομιλία, ένα δημοσίευμα, μια μελέτη, μια πραγματική κατάσταση του παρόντος ή του παρελθόντος.κλπ.

Τέλος, αξιόλογη θα ήταν η διδακτική προσέγγιση να συνδυάζεται με τη δημιουργική φαντασία των μαθητών, για παράδειγμα να οργανωθεί κάποια καλλιτεχνική αναπαράσταση, κάποιο θεατρικό, η συγγραφή μιας ιστορίας κλπ. Η προέκταση στο χώρο της τέχνης ξεφεύγει από τα όρια της διδακτικής αλλά έχει πολλαπλά οφέλη στους συμμετέχοντες.

Παραδείγματα:

• Βιοηθική, κλωνοποίηση ανθρώπου και κινηματογράφος ΕΦ (6ο κεφάλαιο Βιολογίας Γ Γυμνασίου). Αξιοποιήθηκαν τα παραδείγματα των ταινιών ''Code 46'' και ''το Νησί''. Οι μαθητές ήδαν τα trailer (εναλλακτικά τις αφίσες) και συζητήθηκε το ζήτημα της ηθικής της κλωνοποίησης μέσα από τη διερεύνηση των ορίων της.

• Ανάγνωση αποσπασμάτων από ελληνικές ιστορίες ΕΦ. Από τις εκδόσεις Ωρόρα έχουμε πάμπολλα πραδείγματα διηγημάτων ΕΦ, τόσο ξένα όσο και ελληνικά. Παρακάτω παρατίθενται δύο παραδείγματα, ένα που αφορά τη ''μεταφορά'' ανθρώπινης νοημοσύνης στα ζώα κι ένα που αφορά τις μεταμοσχεύσεις. Το πρώτο άπτεται της βιοηθικής σχετικά με τα δικαιώματα των ζώων, ή ότι άλλο μπορεί να σκαρφιστεί ο εκπαιδευτικός, και το άλλο αφορά τα όρια της Ιατρικής σχετικά με την παρέμβαση στο ανθρώπινο σώμα.